De stad te voet verkennen: wat we leren uit de verkennende wandelingen van walk.brussels

Afgelopen jaar organiseerde walk.brussels een reeks verkennende wandelingen in verschillende Brusselse gemeenten (Brussel-Stad, Ukkel, Elsene, Sint-Gillis, Jette, enz.), met financiële steun van Brussel Mobiliteit. Het doel was eenvoudig, maar ambitieus: de publieke ruimte grondig analyseren vanuit het perspectief van voetgangers, aan de hand van hun dagelijkse ervaringen.

Een analysekader gebaseerd op gebruik

Deze wandelingen werden opgebouwd rond concrete criteria, die door de deelnemers een score kregen van 1 tot 5 (waarbij 1 zeer slecht en 5 uitstekend betekende). De criteria hielden onder andere rekening met:

• Toegankelijkheid (stoepen in goede staat, obstakelvrije oversteekplaatsen, continuïteit van looproutes)

• Veiligheidsgevoel (aanwezigheid van verlichting, sociale controle, netheid)

• Speelmogelijkheden voor kinderen

• Beschikbare ruimte (bruikbare breedte van de stoep)

• Aanwezigheid van comfortelementen zoals bankjes of groen

Terugkerende vaststellingen in alle gemeenten

De wandelingen bevestigden een probleem dat Brusselaars al goed kennen: de stoepen zijn te vaak overvol. Vuilnisbakken, borden, terrassen, fout geparkeerde fietsen: de obstakels zijn talrijk en vaak vermijdbaar.

Een andere veelgehoorde klacht was het schrijnende tekort aan bankjes, of net de overconcentratie ervan op één plek. Een betere spreiding in de publieke ruimte zou veel nuttiger zijn voor ouderen, kinderen of wie regelmatig pauzes nodig heeft.

Meer in het algemeen blijft toegankelijkheid een structureel probleem: zelfs wanneer bepaalde trajecten goed ingericht zijn, blijven ze vaak geïsoleerd binnen een netwerk van ontoegankelijke wegen. Die onderbrekingen maken het bijzonder moeilijk voor mensen met een beperkte mobiliteit om zich vrij van punt A naar punt B te verplaatsen. En als de straat al toegankelijk is, zijn de winkels dat vaak nog niet.

Verder dan vaststellingen: concrete oplossingen

Deze wandelingen hadden niet alleen als doel om problemen aan te kaarten, maar ook om concrete, plaatsgebonden oplossingen voor te stellen. De resultaten tonen aan hoe dringend het is om echte voetgangersplannen uit te werken op gemeentelijk en gewestelijk niveau.

Zeker, sommige straten moeten van gevel tot gevel heringericht worden. Maar op andere plekken kunnen lichtere ingrepen - zoals het vrijmaken van stoepen, het controleren van tijdelijk straatmeubilair (borden, terrassen), of het duidelijk afbakenen van looproutes - al een groot verschil maken voor de wandelervaring.

Op voorwaarde natuurlijk dat zulke maatregelen passen binnen een geïntegreerde visie die de bevoegdheden rond mobiliteit, publieke ruimte, netheid, stedelijke preventie en groenvoorziening met elkaar verbindt.

Wandelen is de basis

Voetgangers stellen hoge eisen, en dat is terecht. Wandelen is de enige vervoerswijze die écht toegankelijk is voor iedereen, zonder financiële, fysieke of technische drempels. Bovendien is het, laten we dat niet vergeten, het voornaamste vervoermiddel van de Brusselaars. Het is tijd dat de publieke ruimte die realiteit weerspiegelt.