Wandelen, een schat onder onze voeten

In Frankrijk heeft ADEME onlangs een baanbrekende studie gepubliceerd over de sociaaleconomische voordelen van wandelen. Een primeur, die eindelijk in cijfers uitdrukt wat wandelen de samenleving werkelijk oplevert. En de resultaten zijn indrukwekkend: wandelen, vaak vergeten in mobiliteitsbeleid, blijkt een belangrijke economische, gezondheids- en ecologische hefboom te zijn.

Wandelen: een onzichtbare rijkdom

Eerst en vooral een vaststelling: wandelen wordt zwaar onderschat. Traditionele enquêtes over  mobiliteit vergeten vaak korte wandeltrajecten of houden geen rekening met wandelen in combinatie met andere vervoersmiddelen. En dan is er nog het wandelen in privé ruimtes — thuis, op het werk, in gebouwen — dat, hoewel het geen autoritten vervangt, wél bijdraagt aan de volksgezondheid.

De studie onderscheidt drie vormen van wandelen:

• 🚶‍♀️ Functioneel wandelen: om van punt A naar punt B te gaan (werk, school, boodschappen).

• 🌳 Vrijetijdswandelen: berekend op basis van vrije tijd en dagelijkse activiteiten.

• 🏠 Wandelen in privéruimtes: vaak onzichtbaar, maar wel gunstig voor de gezondheid.

Deze brede benadering helpt beter te begrijpen hoe belangrijk wandelen is in ons dagelijks leven… en wat het werkelijk betekent voor de samenleving.

Miljarden euro’s aan voordelen voor Frankrijk

De cijfers van ADEME spreken voor zich. Wanneer men de effecten op gezondheid, productiviteit, milieu en stadsplanning optelt, blijkt wandelen enorm rendabel op vlak van:

• 💼 Productiviteit: +6,6 %, goed voor 20 miljard euro winst voor bedrijven.

• 🏥 Gezondheid: 47.000 vermeden sterfgevallen per jaar, goed voor 16,7 miljard euro aan besparingen.

• 🏙️ Stedelijke infrastructuur: 7,5 miljard euro bespaard op infrastructuurkosten.

• 🌍 Milieu: tot 1,2 miljoen ton vermeden CO₂, en miljarden euro’s bespaard op vervuiling, lawaai en verkeersopstoppingen.

• 🛍️ Lokale handel: wandelen stimuleert buurtwinkels en werkgelegenheid, goed voor 1,2 miljard euro aan economische winst.

En dan zijn er nog de voordelen die niet in cijfers te vatten zijn: levenskwaliteit, gezelligheid, leren, sociale cohesie, stedelijke biodiversiteit, minder hitte-eilanden…Kortom, investeren in een wandelvriendelijke samenleving loont!

En in België?

Ook bij ons blijft wandelen onderbelicht in het mobiliteitsbeleid. Bestaande onderzoeken onderschatten wandelen vaak, hetzij door een gebrek aan gegevenskruising, hetzij omdat – anders dan bij ADEME – verplaatsingen in privéruimtes niet worden meegerekend. De laatste Belgische tijdsbestedingsenquête dateert van 2013, en de volgende staat pas over enkele jaren gepland.

Toch zouden de cijfers vergelijkbaar moeten zijn met die van Frankrijk. Wandelen vertegenwoordigt ongeveer 1,5 % van de afgelegde kilometers als hoofdvervoermiddel, maar veel meer als men gecombineerde verplaatsingen en privéruimtes meerekent.

Toegepast op België zouden de potentiële baten van een beleid dat wandelen stimuleert, kunnen oplopen tot bijna 5 miljard euro per jaar. Vijf miljard! Meer dan genoeg om beleidsmakers te overtuigen dat wandelen goed is voor de gezondheid, het milieu én de overheidsfinanciën.

Conclusie

Terwijl onze regeringen koortsachtig op zoek zijn naar manieren om de ecologische transitie te financieren, bestaat er een eenvoudige, doeltreffende en letterlijk voor de hand liggende oplossing: wandelen tot een echte publieke beleidsprioriteit maken. Minder auto’s, meer trottoirs, meer voetgangerszones, meer stadsleven.

En als België nu ook eens een nationale studie zou lanceren over de sociaaleconomische voordelen van wandelen? 🚶‍♂️🇧🇪